Εισαγωγικό σημείωμα:
Θα έλεγα με μια πρόταση πως θα προσπαθήσουμε να ΔΙΑΒΑΣΟΥΜΕ ΣΤΙΧΟ και όχι να τραγουδήσουμε στίχο. Θα προσεγγίσουμε στροφές και άλλες φορές, θα τις “τεμαχίσουμε”. Έτσι, στίχο με στίχο, λέξη τη λέξη, θα επιχειρήσουμε να καταλάβουμε τη ρητορική ερώτηση, τι θέλει να πει ο στιχουργός; Βέβαια, δε θα μείνουμε τόσο πολύ στο έργο του ως σύνολο, αλλά για κάποιο τραγούδι του ξεχωριστά. Εξάλλου, υπάρχουν στιχουργοί που μας έδωσαν μόνο ένα κομμάτι. Η πρόθεσή μας, -το ξανά λέω- είναι να προσεγγίσουμε κομμάτια που μας αρέσουν και τα έχουμε τραγουδήσει κατά καιρούς, να δούμε δηλαδή τι ιστορία κρύβουν, σε καμία περίπτωση δεν έχει χαρακτήρα κριτικής. Ακολοθούν μικρά αποσπάσματα…
Γιατί πολύ σ’ αγάπησα
… είναι πολλές φορές που με αυτά τα χέρια μπορούμε να κάνουμε μια μεγάλη αλυσίδα και να μην περνάει κανείς κι άλλες που τα έχουμε στις τσέπες, έτσι και εδώ, είναι ένας τρόπος για να δείξεις την ανικανότητά σου.
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Το τρένο φεύγει στις οχτώ
…ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσεις ένα τραγούδι, και όταν λέω ο καλύτερος εννοώ ότι με τρεις λέξεις (τρένο, φεύγει, οχτώ) σου έχει δώσει τον τρόπο και το χρόνο, ακόμα μας έχει βάλει στη διάθεση που ξεκινάει σε λίγο, ήδη βλέπω και μυρίζω το καπνό του τρένου, επίσης, διπλή έννοια εδώ της λέξης οχτώ. Οχτώ η ώρα, οχτώ του μηνός…
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Ψυχές
Το τραγούδι μας τα έχει πει όλα, χωρίς στην ουσία να μας έχει πει τίποτα. Δε πέφτει σε λεπτομέρειες για τις πράξεις που έχουν κάνει, αλλά τονίζει απλά την ύπαρξη τους, και σίγουρα τέτοιους ανθρώπους έχει δει και έχει γνωρίσει η στιχουργός. Ακόμα μου αρέσουν πάρα πολύ τα τραγούδια που δεν έχουν ρεφρέν! Τραγούδι που έχει πολλά κοινά στοιχεία με αυτό είναι οι «Άγιοι» του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Σαν εσένα
…με την πρώτη ανάγνωση ο στίχος αυτός νομίζεις πως έχει διαφορετικό νόημα με τους τρεις τελευταίους προηγούμενους αφού και οι τρεις μιλάγανε για την αγάπη χωρίς καθόλου όρια. Εδώ αν θέλαμε να προσεγγίσουμε το στίχο θα λέγαμε πως τους ανθρώπους που βοήθησε, δηλαδή σε αυτούς που χάρισε την πατρίδα αν και τον οδήγησαν στο κακό, σε αυτούς που ζέστανε αν και τον πετάξανε στη πυρά και σε αυτούς που ήταν εκεί για τους δείχνει τη στεριά αν και δεν τον σκέφτηκαν στα μοναχικά βράδια, όλους αυτούς και ακόμα παραπάνω τους συνάντησε νικητές, και στη θέα τους νομίζω πως χάρηκε. Τέλος, με τη φράση «με τα φτερά του μαδημένα» φέρνει στο νου μου τη φράση του Καβάφη στην «Ιθάκη» «Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει• και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί»
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Το παπάκι
Το παρόν τραγούδι αποτελεί παράδειγμα για όσους γραφούν στίχο ή ασχολούνται με την λογοτεχνία ή ακόμα και με την Τέχνη γενικότερα. Αφενός, για να γράψεις ένα τέτοιο έργο πρώτα απ’ όλα πρέπει να έχεις ερωτευτεί, να έχεις χωρίσει, να έχεις ταξιδέψει, να έχεις γελάσει, να έχεις πονέσει και ξανά από την αρχή και μετά πάλι. Και αφετέρου, να έχεις καταλήξει πως τα ωραία πράγματα είναι τα απλά. Είναι αυτά που προσπερνάμε και δεν τα κοιτάζουμε καν… ένα παπάκι, ένα λαγουδάκι. Δοκιμάστε να γράψετε ένα τραγούδι για κάτι ασήμαντο, για κάτι που δεν είναι ούτε άξιο λόγου, ή για ένα αγαπημένο σας αντικείμενο αλλά μην γράψετε για το iPad ή για την καινούργια σας τηλεόραση LED…
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Αχ, να σε δω
Το συγκεκριμένο τραγούδι είναι μια μεταφορά του αρχαίου ελληνικού μύθου «Ορφέας και Ευρυδίκη» όπου ο Ορφέας, φυσικά, είχε κλίσει στη μουσική, έπαιζε άρπα και λύρα. Όποιος κι αν άκουγε τις μελωδίες, ακόμη και τις φάλτσες πραγματικά μαγευόταν. Η μοίρα όμως χτύπησε το μελωδό, και η Ευρυδίκη, η γυναίκα του, αρρώστησε πολύ βαριά και μεταφέρθηκε στον κάτω κόσμο. Ο Ορφέας μαθαίνοντας την είδηση αυτή, κίνησε γη και ουρανό, πάνω και κάτω κόσμους, μέχρι που έφτασε στον Άδη, εκεί όπου βρισκόταν η αγαπημένη του. Για να τη σώσει όμως υπήρχε ένας πολύ δύσκολος όρος, που του έθεσε ο χάροντας και αυτός ήταν να μην κοιτάξει την Ευρυδίκη, παρά μόνο όταν φτάσουν στον πάνω κόσμο. Κατά την διάρκεια της διαδρομής όμως ο ευαίσθητος Ορφέας δεν άντεξε και την κοίταξε. Σχεδόν ακαριαία η γυναίκα του πέθανε πάνω στα ανήμπορα χέρια του, επίσης δεν είχε δεύτερη ευκαιρία για να την φέρει πίσω. Απαρηγόρητος όπως ήταν και χωρίς εμπνεύσεις,
ο Ορφέας πέθανε μετά από λίγο καιρό.
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Κωφάλαλος πόθος
…αυτούς τους δύο στίχους ο Ντάντος πρέπει να τους πηρέ κατ’ ευθείαν από κάποια διάγνωση γιατρού ή από κάποιο συνταγολόγιοω… «ενδοψυχοπαθολογίες» όποιος μου βρει μεγαλύτερη λέξη που έχει μπει σε ελληνικό τραγούδι κερδίζει… είναι πραγματικά άξιο λόγου αυτή η γραμμή που ακολουθεί ο Ντάντος, αυτές οι λέξεις με τις μεγάλες συλλαβές κανονικά δε θα έπρεπε να χωράνε σε κανένα τραγούδι, μιας και καταργούν την μουσικότητα αλλά και την μελωδικότητα
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Σωπαίνω δε μιλώ
…«θαρρώ», «παραθύρι», λέξεις που προσδιορίζουν χρόνο, ότι δηλαδή το τραγούδι είναι μιας παλιότερης εποχής, τότε που συνέβαιναν τα ωραία, και τα αγόρια κάνανε καντάδες στα κορίτσια, όχι όπως σήμερα, που αφιερώνουν τραγούδια σε ηλεκτρονικούς τοίχους…
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Λίγα ψίχουλα αγάπης
Τα περισσότερα τραγούδια που είναι γραμμένα στη δεκαετία του ‘70, ‘80 για να μην πάω πιο πίσω, είναι γραμμένα με μια καθαρή γραφή και απλή, γιατί πολύ απλά και οι άνθρωποι τότε είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά, με συνέπεια να αντανακλούν στο χαρακτήρα. Σήμερα τα τραγούδια δεν έχουν καμιά σχέση με αυτό εδώ το διαμαντάκι, τα περισσότερα υμνούν τη μοναξιά και επίσης είναι δύσκολα στην κατανόηση. Οι στιχουργοί τώρα βάζουν δύσκολες λέξεις, πρώτον για να αναδείξουν τη γραφή τους, και δεύτερον, για να κρύψουν τα κενά από το χαρακτήρα τους.
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Blues on the road
…ένα παιχνίδι με τις αντιθέσεις που κάνουν πολλοί στιχουργοί, για να δείξουν πόσο λίγο απέχει η μία πλευρά από την άλλη… ο Αλκίνοος ας πούμε λέει: “απ’ της ψυχής μου το ιερό, ως της ζωής μου το μπουρδέλο”… ο Αλκαίος σε πρόσφατο τραγούδι του λέει: “άγιος κολασμένος που ξέμεινε στη γη”… το συμπέρασμα αν θέλαμε να το γενικεύσουμε είναι πως η αγάπη, με το μίσος, είναι πολύ κοντά, για να μην πούμε ότι βρίσκονται στο ίδιο σημείο
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Δώρο
…τέλος, το κορμί, το σώμα μας, ο στιχουργός το θέλει να είναι δίπλα σε μια φωλιά, σε μια αγκαλιά, σε κάτι κοντινό και οικείο, αλλά η ψυχή, αυτό δηλαδή που δεν μπορούμε να το ελέγξουμε και να καταλάβουμε επ’ ακριβώς τι είναι, το θέλει να βρίσκεται σε έναν ορίζοντα, όπου και αυτό δεν ξέρουμε απόλυτα τι είναι, πέραν τούτο, ότι είναι κάτι απέραντο
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Ο παλιάτσος
…μακάρι να συστηνόμασταν όλοι κατ’ αυτό το τρόπο και αντί να βγάζαμε βιογραφικά, να βγάζαμε τα καπέλα μας
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
.
Κάποτε
…πόσο δυνατή ή πόσο αδύναμη θα είναι αυτή η φωνή;… έχουμε επιθυμίες στη ζωή μας; ή κυκλοφορούμε σαν πούλια με στημένες ζαριές;
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
. .
.
Χαμένοι δρόμοι
…αυτός νομίζω είναι ο καλύτερος στίχος, αφού ένα από τα κύρια γνωρίσματα του καλού στίχου είναι να μπορεί να εναρμονίζεται με το τώρα και αυτός ο στίχος τη χρονική στιγμή που γράφτηκε το πληρούσε… ο στιχουργός εν γένει δεν πρέπει να είναι προφήτης, αυτήν την δουλειά την κάνουν τα μέντιουμ και οι αστρολόγοι, ο στιχουργός χρειάζεται να καταγράφει την εποχή του, αν ο στίχος είναι επίκαιρος και μετά από δέκα ή εκατό χρόνια τότε φταίμε εμείς…
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Η τιμή της αγάπης
Αγαπήστε τα τραγούδια που δεν λένε δέκα φορές το ρεφρέν.
Αγαπήστε τα τραγούδια που δεν ακούστηκαν ποτέ στα ραδιόφωνα.
Αγαπήστε τα τραγούδια που δεν χρησιμοποιούν δύσκολες λέξεις και έννοιες για να προκαλέσουν, που δε θυμίζουν ποιήματα, γιατί πολύ απλά είναι τραγούδια!
Αγαπήστε τα τραγούδια που σας φέρνουν εικόνες, που σας κάνουν να κλαίτε και που σας κάνουν καλύτερο άνθρωπο.
Αγαπήστε τα τραγούδια που τα λόγια του, θα μπορούσε να γράψει και ένα μικρό παιδί!
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Μια στάση εδώ
«Μια στάση εδώ», νομίζω πως πρέπει να εντάξουμε αυτήν την μικρή φράση στο λεξιλόγιό μας και να την λέμε όσο πιο συχνά μπορούμε. Ναι, να σταματάμε κάθε τρεις και λίγο, και να ζούμε την στιγμή. Μόνο έτσι θα νομίζουμε πως σταματάμε το χρόνο! Μόνο έτσι θα μάθουμε τις διαφορετικές πτυχές του άλλου, αλλά και του εαυτού μας! Τέλος, αν μπορούμε ας χορέψουμε και ένα ζεϊμπέκικο γι’ αυτόν που αγαπάμε,καλό κάνει, κακό δεν κάνει!
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Το κοπερτί
«Το κοπερτί, το κοπερτί τάπι τάπι ρούσι, είναι ένα παιδικό παιχνίδι, που τα παιδιά κάνουν έναν κύκλο και στο τέλος κάθε γύρου αποχωρεί και ένα. Αυτό το παιχνίδι έφερνε μια μελαγχολία στη Μαριανίνα και ήθελε να το κάνει τραγούδι. Έτσι το Κοπερτί μεταφέρθηκε νοηματικά, στο πως μας αποχαιρετάνε αγαπημένα πρόσωπα, ένα – ένα, και φεύγουν από τη ζωή». Επίσης με μια σύντομη επικοινωνία που είχα με την Λένα,
μου είπε πως το τραγούδι αυτό γράφτηκε για έναν ανεκπλήρωτο ερώτα…
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
.
Φωτιά μου
Απλά έχουμε φτιάξει έτσι τα αντανακλαστικά μας, ώστε να λειτουργούμε με οργή σε ό,τι στραβό μας γίνεται, αλλά σε ό,τι ωραίο μας συμβαίνει, έχουμε συνηθίσει να το προσπερνάμε. Σαν να βγάζουμε αερόσακους στην ευτυχία, και να μην αφηνόμαστε να τρακάρουμε μαζί της, αλλά στην λύπη να πέφτουμε με τα μούτρα και χωρίς κράνος.
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Για ένα τίποτα
…δείτε πως λειτουργεί η δράση-αντίδραση, χρειάζεται απλά μια μικρή κίνηση, ένα χάδι, ένα άγγιγμα, μια κίνηση αγάπης και αυθορμητισμού για να ξεκινήσει μια σχέση, μια φιλία, οτιδήποτε• κάτι που ξεχνάμε τώρα τελευταία, αφού περιμένουμε τον έρωτα, μια δουλειά κλπ να μας έρθουν σαν μάννα εξ ουρανού!
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Τα μεροκάματα
δεν υπάρχει δεύτερη ζωή για να αγαπήσει κάποιος, αν αγαπάς κάτι πηγαίνεις προς
το μέρος του, και προσπαθήσεις να κολλήσεις σαν τον μαγνήτη! Διώξτε λοιπόν τους εγωισμούς, το “ε και τι έγινε”, το γαμημένο “αύριο” και αφεθείτε! Όπως λέει και η φίλη μου η Στέργια Κάββαλου: «Αντί να χώνεσαι στις γωνίες χαϊδεύοντας το κεφάλι σου για να απαλύνεις τον πόνο άσε και κάποιον άλλο να σου λούσει τα μαλλιά, να στα χτενίσει πλεξούδες και ας σε πονέσει. Βάλε το γδαρμένο σου χέρι μέσα στο δικό του και άφησέ τον να σε σηκώσει. Κι ας μην ξέρεις για πού είστε.»
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Διόδια
εδώ ο στιχουργός χρησιμοποιεί την ειρωνεία για να μας επισημάνει πως στην αγάπη δεν υπάρχουν όρια, ούτε σύνορα, ούτε ουρές αναμονής, ούτε πρέπει να πληρώσεις αντίτιμο για να περάσεις από την άλλη
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Ηλεκτρικός Θησέας
…ή θα μείνεις μόνος σου στην κρίση ή θα βγεις στο δρόμο του αγώνα, να παλέψεις, να ενώσεις κι εσύ τη φωνή σου με τους χιλιάδες, εκατομμύρια σαν κι εσένα, επίσης, τον καλύτερο στίχο μας το φύλαξε για το τέλος! Ένα σύνθημα που θα έπρεπε να ακούγεται από τα ηχεία αυτού του τόπου.
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
Το δίκιο μου
…θα το ξανά πω για ακόμη μια φορά, θα μπορούσε πολύ εύκολα να είναι κάποιο soundtrack από μια παλιά ελληνική ταινία, έχει όλα τα στοιχεία, τον πόθο, την φτώχεια, την αντίθεση, την μιζέρια, την κακοπέραση, αλλά και την ελπίδα. Φυσικά, πέρα από όλα όσα είπαμε, είναι ένα τραγούδι με πολιτική χροιά, και με πολλά πολιτικά μηνύματα
[✍ Ορφέας] – [Play ▻]
