Mπορείτε να απολαύσετε τον δίσκο από εδώ: Σταυρός Του Νότου Γραμμές Των Οριζόντων.
Το 1977 οι συντελεστές μιας τηλεοπτικής παραγωγής που θα γυριζόταν για λογαριασμό της ΥΕΝΕΔ ζήτησαν από τον Θάνο Μικρούτσικο να γράψει τη μουσική. Εκείνος πρότεινε να γράψει και μερικά τραγούδια. Δεν είχαν αντίρρηση. Η σειρά είχε θέμα τη θάλασσα και ο συνθέτης μελοποίησε επτά ποιήματα του Νίκου Καββαδία. Έτσι, γεννήθηκε ο κύκλος τραγουδιών “Σταυρός του Νότου”. Δύο χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε σε LP με την προσθήκη μερικών ακόμα ποιημάτων και με τις φωνές των Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Γιάννη Κούτρα και Αιμιλίας Σαρρή. Δεν απέσπασε καλές κριτικές, ίσως λόγω συγκυριών. Σε μια έντονα πολιτικοποιημένη εποχή ο συνθέτης των “Πολιτικών Τραγουδιών” και της “Μουσικής Πράξης πάνω στον Μπρεχτ” έκανε έναν τζαζ-ροκ δίσκο που μιλούσε για ναυτικούς, πυξίδες και ταξίδια. Ο χρόνος διέψευσε τους “ειδικούς”. Το νεανικό κοινό αγκάλιασε τα τραγούδια και μετά την πρώτη “αμηχανία” οι πωλήσεις του άλμπουμ άρχισαν να ανεβαίνουν. Το 1991 κυκλοφόρησαν οι “Γραμμές των Οριζόντων”. Ήταν μια αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη εκδοχή του “ναυτικού” κύκλου, με ερμηνευτές ξανά τον Β.Παπακωνσταντίνου, αλλά και τον Γιώργο Νταλάρα και τους Χάρη και Πάνο Κατσιμίχα. Σήμερα το συγκεκριμένο έργο έχει καταχωριστεί ως ένας από τους σταθμούς της ελληνικής δισκογραφίας. Εκτιμάται ότι στις δύο του εκδοχές έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 700.000 αντίτυπα. Τώρα ο σουρεαλιστικός και παράλληλα ανθρώπινα μελαγχολικός λόγος του Καββαδία ακούγεται ξανά. Ο πλήρης κύκλος, με ένα επιπλέον ανέκδοτο κομμάτι, κυκλοφορεί σε διπλό CD και σε βινύλιο. Πρόκειται για ηχογράφηση από τη συναυλία που δόθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το Μάρτιο του 2005.
Οι καινούργιες “φορεσιές” των τραγουδιών είναι ένα στοιχείο στο οποίο αξίζει να σταθεί κανείς. Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πρώτη εκτέλεση ο συνθέτης “πειράζει” τα κομμάτια, προσθέτει εισαγωγές, αλλάζει αρμονίες. Σε κάποιες μελωδίες προσδίδει μια πιο φάνκι διάθεση. Σε άλλες αφήνει το μπουζούκι να δώσει έναν τόνο λαϊκής μπαλάντας. Τρεις νέες φωνές και ένας “φίλος από τα παλιά” αναλαμβάνουν το φινίρισμα. Θα λέγαμε ότι ο Γιάννης Κούτρας είναι εκείνος που ανεβάζει τον πήχη: Προσεγγίζει το υλικό με ωριμότητα και με γνώση του λόγου. Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας κερδίζει τις εντυπώσεις με τη ζεστασιά της φωνής του. Οι πιο νέοι ερμηνευτές (Κότσιρας-Θηβαίος) επαναπαύονται στις φωνητικές τους δυνατότητες ή ιδιαιτερότητες.
Το ερώτημα που τίθεται, ιδίως από όσους γνωρίζουν το πρωτότυπο, είναι κατά πόσο αυτή η νέα εκδοχή του “Σταυρού του Νότου” ήταν απαραίτητη. Ακούγοντας το δίσκο, ανακαλύπτει κανείς ενδιαφέρουσες πινελιές, όμορφα περάσματα (“Θεσσαλονίκη”, “Πικρία”), αλλά και άτυχες στιγμές, όπως η πολύ… μπρεχτική εκτέλεση του ποιήματος “Γυναίκα”. Είναι θεμιτό για κάθε δημιουργό να επεξεργάζεται ξανά ένα έργο του, ρίχνοντας γέφυρες προς το νεότερο κοινό. Όμως, είναι επίσης θεμιτό αυτό το καινούργιο ρούχο να αρέσει ή όχι.
πηγή: entertainment.in.gr
T.K: Το 2005 κυκλοφόρησε η ζωντανή ηχογράφηση από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών του έργου σας «Σταυρός του Νότου – Γραμμές των οριζόντων» που αποτέλεσε μια νέα εκδοχή των «Γραμμών των οριζόντων»(1991), που είχαν αποτελέσει την επεξεργασία, με την προσθήκη νέων κομματιών, του «Σταυρού του νότου»(1979). Αρκετοί συνθέτες κάνουν, κατά καιρούς, επανεκτελέσεις των καλύτερων τραγουδιών τους με νέες φωνές, αλλά το όλο εγχείρημα σταματά, συνήθως, στη νέα ερμηνεία. Στη συγκεκριμένη δική σας περίπτωση έχουμε τη διαρκή εξέλιξη ενός έργου από δεκαετία σε δεκαετία. Καταρχήν αυτό είναι άκρως δημιουργικό, αλλά θα ήθελα να μου εξηγήσετε τι είναι αυτό σας κρατά σε μια τέτοια εγρήγορση με το συγκεκριμένο κύκλο τραγουδιών.
Θ.Μ: «Θεωρώ 100% σωστή την παρατήρησή σου, δεν έχω να προσθέσω τίποτα. Με έχει εκπλήξει κι εμένα αυτό, σου μιλάω ειλικρινά, απολύτως από καρδιάς. Ξεκίνησε 1,5 χρόνο μετά την έκδοση του “Σταυρού του νότου”, δηλαδή, εκεί γύρω στα τέλη του ’80, αρχές του ’81, όταν άρχισα να παίζω 2-3 τραγούδια διαφορετικά απ’ ότι ήταν στο δίσκο. Τα δοκιμάζαμε με την ορχήστρα, δεν ξέρω ποιο ήταν το αρχικό έναυσμα, ξαφνικά μας κάθισε ο ”Federico Garcia Lorca” ως μια ρυθμική ροκ μπαλάντα και την παίξαμε. Κι από το “Lorca” του δίσκου ως το “Lorca” του ’81 υπήρχε μια πολλή μεγάλη διαφορά. Ακολούθησε το “Kuro Siwo” , όπου άρχισα να αλλάζω τη μελωδία τραγουδώντας το και να βάζω αυτοσχεδιασμούς, ελεγχόμενους όμως, μετά από πρόβες. Το ’84, λίγο μετά το Πάσχα, σε συναυλίες σε 15 πόλεις της Μακεδονίας, παίζαμε 6 κομμάτια το δίωρο! Τα τρία απ’ αυτά ήταν από το “Σταυρό του νότου”, το ”Kuro Siwo”, το “Μαχαίρι” και το”Federico Garcia Lorca” και κράταγαν 52 λεπτά! Όλο το πρώτο μέρος του προγράμματος! Απίστευτο! Και, σιγά-σιγά, προστίθεντο αυτοσχεδιασμοί, άλλαζαν αρμονίες, σε άλλα μεταβαλλόταν λίγο το μελωδικό υλικό κι αυτό το αποτέλεσμα δεν κλωτσούσε ως προς το κείμενο και την αρχική μορφή. Δεν ήταν, δηλαδή, άλλη μελοποίηση, αλλά η συνέχεια σε μια εξελικτική διαδικασία. Έτσι ήρθαν οι “Γραμμές των οριζόντων” το ’91, μαζί με την προσθήκη κάποιων τραγουδιών, όπου έγιναν όχι μόνο αποδεκτοί, αλλά η γενιά της δεκαετίας του ’90, το εισέπραξε σαν έργο της εποχής εκείνης. Συνεχίζοντας, απ’ το ’95 και μετά, αυτήν την επεξεργασία, έφτασα στην εκτέλεση του 2005, όπου την κυκλοφόρησα κιόλας, αφού κι η εκτέλεση από πλευράς μουσικών ήταν και πολλή καλή.».
πηγή: e-orfeas.gr
Χρήσιμος σύνδεσμος με όλα τα μελοποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία: musicheaven.gr
photo: Giorgos Iatridis
