Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς.
Γεια σας! Είμαστε η Μάνια & η Όλγα ή αλλιώς η Όλγα & η Μάνια…! Παιδαγωγοί, φίλες & συν-ταξιδιώτισσες! Γνωριστήκαμε κατά τη διάρκεια των σπουδών μας στα αγαπημένα μας Ιωάννινα και η πρώτη μας συνεργασία προέκυψε στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησης του πανεπιστημίου στο Δασικό Νηπιαγωγείο. Εκεί μπήκε κι ο πρώτος “σπόρος” των παιδαγωγικών και περιβαλλοντικών μας αναζητήσεων. Μετά από χρόνια επαγγελματικών πειραματισμών και συνεχούς επιμόρφωσης, το καλοκαίρι του 2020, αποφασίσαμε να πετάξουμε μαζί με την “Αλκυόνη” για να φυτέψουμε εμείς τους σπόρους της γνώσης και της δράσης!
Τι είναι το εγχείρημα «Αλκυόνη», αλλά και το όραμά σας;
Η Αλκυόνη είναι μια φρέσκια παιδαγωγική ομάδα που σχεδιάζει και υλοποιεί βιωματικά εργαστήρια περιβαλλοντικής και πολιτισμικής εκπαίδευσης. Μέσα από τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα προσδοκούμε να προωθήσουμε την ελεύθερη ενασχόληση του παιδιού στο φυσικό περιβάλλον, να ενθαρρύνουμε τα παιδιά και την τοπική κοινότητα να αναλάβουν δράση για βιώσιμες αλλαγές και να εδραιώσουμε μια νέα ηθική, την ηθική της πράξης, της δράσης και της ανάληψης πρωτοβουλιών! Στο πλαίσιο αυτό οργανώνουμε ομαδικές δράσεις στη φύση κι εργαστήρια που ταξιδεύουν σε σχολεία, χώρους απασχόλησης παιδιών, υπαίθριους χώρους κι όπου μπορεί να δραστηριοποιούνται παιδιά!
Όσον αφορά το όνομα, πώς προέκυψε;
Η “Αλκυόνη” παίρνει το όνομά της από το γνωστό θαλασσοπούλι με τα γαλάζια φτερά και το μακρύ ράμφος. Πέραν της όμορφης εμφάνισής της, ο μύθος που συνδέεται με το συγκεκριμένο πλάσμα φέρνει στο μυαλό μας αισιοδοξία, χαρά, φως κι ελπίδα. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως η Αλκυόνη ήταν μια όμορφη κοπέλα που ο Δίας την μεταμόρφωσε σε πουλί μετά τον θάνατο του αγαπημένου της Κύηκα. Η Αλκυόνη, ως πουλί πια γεννούσε τα αυγά της στις σχισμές των βράχων, αλλά τα δυνατά κύματα του χειμώνα της τα έπαιρναν. Ο Δίας διέταξε τους ανέμους να σωπάσουν και τον ήλιο να λάμψει ώστε να καταφέρει να επωάσει τα αυγά της! Οι ζεστές μέρες του Γενάρη ονομάστηκαν έτσι αλκυονίδες μέρες και η δική μας προσπάθεια να φέρουμε τη χαρά, την ελευθερία και τη δράση στις ζωές των παιδιών, “Αλκυόνη”!
Πώς είναι να αφήνεις ένα σίγουρο εισόδημα και να ξεκινάς από το μηδέν μια δικιά σου ιδέα;
Είναι ένα μεγάλο ρίσκο που όταν έρθει η ώρα να το πάρεις, το αισθάνεσαι και το νιώθεις! Γιατί μάλλον η περιέργεια και η λαχτάρα να το δοκιμάσεις και να το δεις να συμβαίνει, ξεπερνάει τη λογική! Η ιδέα τριβέλιζε χρόνια το μυαλό μας παίρνοντας διαφορετικές μορφές κάθε φορά, αλλά πάντα με κοινό παρονομαστή τα παιδιά και τη φύση. Η χρονιά βέβαια που ωρίμασε μέσα μας, έτυχε να συμπέσει με τη χρονιά της πανδημίας, γεγονός που έκανε το ρίσκο του σίγουρου εισοδήματος, όπως λες, ακόμα μεγαλύτερο. Παρόλα αυτά η “Αλκυόνη” μας γεννιέται τα χρόνια του κορωνοϊού και σαν πουλί ξέρει καλά να πετά..! Αισιοδοξώντας λοιπόν, θυμόμαστε πάντα τα λόγια του Αμερικανού συγγραφέα David Schwartz: “Μην περιμένεις να είναι ιδανικές οι συνθήκες για να ξεκινήσεις κάτι. Ποτέ δεν πρόκειται να είναι. Ξεκίνα τώρα!”
Υπήρχε κάτι που σας παρακίνησε ιδιαίτερα;
Νομίζουμε ήταν η πίστη μας ότι τα παιδιά χρειάζονται αυτού του τύπου τη δραστηριότητα εδώ και τώρα! Ειδικά τώρα, που η οθόνη έχει μπει τόσο δυναμικά στη ζωή τους, είναι επιτακτική ανάγκη να δούμε τα παιδιά να παίζουν σε πάρκα και άλση, να εξερευνούν τα δάση, να πασαλείβονται με χρώματα, να καταπιάνονται με κατασκευές και να είναι δημιουργικά και δραστήρια!
Τι σας αποφέρει η δράση γύρω από τα παιδιά;
Θεωρούμε μεγάλο προνόμιο να περιτριγυρίζεσαι από παιδιά και η δουλειά σου να είναι να μπεις στον κόσμο τους! Είναι διασκεδαστικό, είναι δημιουργικό, είναι ψυχοθεραπευτικό, είναι μια πρόκληση που νομίζουμε δεν θα βαρεθούμε ποτέ να παίρνουμε!
Έχετε διαβάσει αρκετά παιδικά βιβλία; Θέλετε να μας προτείνετε κάποια;
Τα παιδικά βιβλία (κι όχι μόνο) είναι το πάθος μας! Για το λόγο αυτό έχουμε σχεδιάσει κι ένα διαδραστικό πρόγραμμα για τον κόσμο του βιβλίου, το εργαστήρι “Με ένα βιβλίο πετάω!”. Το παιδί είναι ένας εξελισσόμενος κόσμος, ο οποίος δέχεται συνεχώς ερεθισμούς από τον εξωτερικό κόσμο, που επιδρούν και διαμορφώνουν την προσωπικότητά του. Στην πορεία αυτή, το παιδικό βιβλίο βοηθά καταλυτικά το παιδί να αναπτυχθεί και να ωριμάσει πνευματικά, συναισθηματικά, κοινωνικά κι αισθητικά. Ακολούθως σας προτείνουμε κάποια από αυτά που αγαπούμε πολύ και θεωρούμε πως μπορούν να αξιοποιηθούν πολύ δημιουργικά από γονείς & εκπαιδευτικούς:
- “Ένα βιβλίο παιχνίδι”, Hervé Tullet, Εκδόσεις Νεφέλη
Ένα πρωτότυπο και διασκεδαστικό βιβλίο και ταυτόχρονα ένα έξυπνο παιχνίδι εκμάθησης αριθμών και χρωμάτων. Αυτό το βιβλίο είναι διαφορετικό από τα άλλα: είναι ένα βιβλίο-παιχνίδι. Άνοιξέ το, ακολούθησε τις οδηγίες και θα δεις…!
- “Τι μπορείς να κάνεις με μία ιδέα;” Kobi Yamada, Εκδόσεις Λιβάνη
Αυτή είναι η ιστορία μιας λαμπρής ιδέας και του παιδιού που της δίνει ζωή. Καθώς η αυτοπεποίθηση του παιδιού μεγαλώνει, μεγαλώνει και η ιδέα. Και μετά, μια μέρα, κάτι καταπληκτικό συμβαίνει..! Μια ιστορία για να μας εμπνεύσει να καλωσορίσουμε την ιδέα, να της δώσουμε χώρο να αναπτυχθεί και να δούμε τι θα συμβεί στη συνέχεια.. Καλλιεργώντας την πίστη στα παιδιά πως κάθε ιδέα έχει αξία και πως πρέπει να εμπιστεύονται τις δικές τους, το βιβλίο είναι ένα αισιόδοξο μάθημα για την αξία του να υπερασπιζόμαστε τις ιδέες μας και να τις μοιραζόμαστε.
- “Το αλφαβητάρι της ζωής”, Ελένη Σβορώνου, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο
Tο Αλφαβητάρι της Ζωής, συνέκδοση με το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, είναι γραμμένο σε τρεις γλώσσες: ελληνικά, αραβικά & φαρσί. Πρόκειται για μια μεγάλη ακροστιχίδα, από το Α ως το Ω, που αντιστοιχεί σε κάθε γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου ένα παγκόσμιο περιβαλλοντικό ζήτημα. Στόχος είναι να δημιουργήσει μια κοινή γλώσσα για όλους, ένα λεξιλόγιο που οφείλουμε όλοι να γνωρίζουμε αν θέλουμε να μοιραστούμε ειρηνικά τον κόσμο μεταξύ μας και με τους άλλους ζωντανούς οργανισμούς. Ίσως φτάσουμε σε ένα σημείο που δε θα χρειάζονται πια και πολλά λόγια. Μόνο λίγες στιγμές ελεύθερου παιχνιδιού στη φύση και σιωπής για να συντονιστούμε στον ρυθμό της. Στον κτύπο της καρδιάς του κόσμου.
Πώς είναι οι μέρες σας να μην έχουν ρουτίνα, αλλά κάθε μέρα να κάνετε κάτι διαφορετικό;
Όπως λέει και το γνωστό γνωμικό, “πέτρα που κυλάει, δε χορταριάζει”! Η αλλαγή και η ποικιλία είναι χαρακτηριστικά που μας συγκινούν και κάνουν την εμπειρία της Αλκυόνης ακόμα πιο δυνατή. Στο πλαίσιο των διαφορετικών μας δράσεων μπορεί μες την εβδομάδα να βρεθούμε σε σχολείο, στο δάσος, σε ένα πάρκο ή μια φάρμα! Γνωρίζουμε νέους ανθρώπους, ανακαλύπτουμε όμορφους χώρους και βιώνουμε διαφορετικές καταστάσεις κι όλα αυτά αποτελούν μέρος της εξέλιξής μας.
Ποια παιδαγωγική χρησιμοποιείτε;
Η προσέγγισή μας είναι παιδοκεντρική και βασίζεται στη βιωματική μάθηση. Με επίκεντρο τα ενδιαφέροντα των παιδιών κι εστιάζοντας στο τετράπτυχο “μαθαίνω – σκέφτομαι – αισθάνομαι – δρω” σχεδιάζουμε διαθεματικά και πολυτροπικά εργαστήρια με στόχο την απόκτηση εμπειριών και την καλλιέργεια δεξιοτήτων. Βασικό μας εργαλείο είναι η Αγωγή Υπαίθρου (Outdoor Education) που εμπλέκει ενεργά τα παιδιά σε υπαίθριες εμπειρίες κι επαφή με τη φύση, με πολλαπλά σωματικά, συναισθηματικά και ψυχικά οφέλη.
Με άξονα το παιχνίδι & την τέχνη, τα παιδιά εξερευνούν & ‘μαθαίνουν κάνοντας’, καθώς ανακαλύπτουν και ελέγχουν ιδέες, αυτοσχεδιάζουν, εκφράζονται κι αλληλεπιδρούν. Απώτερος στόχος είναι να σπείρει η Αλκυόνη τους σπόρους για υγιείς ενεργούς πολίτες με αυτοπεποίθηση, κριτική σκέψη, φαντασία, ενσυναίσθηση και αγάπη προς το φυσικό περιβάλλον!
Η φιλοσοφία σας στηρίζεται στη μέθοδο «Μοντεσσόρι»;
Αντλούμε γνώσεις κι έμπνευση από τις προσεγγίσεις πολλών σπουδαίων παιδαγωγών και θεωρητικών της εκπαίδευσης, όπως οι Φρενέ, Πεσταλότσι, Μοντεσσόρι & Ντιούι. Η μοντεσσοριανή παιδαγωγική είναι σημαντική για εμάς, γιατί βασίζεται στην ανεξαρτησία, την ελευθερία επιλογής και το σεβασμό της φυσικής σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού. Επίσης, η Μαρία Μοντεσσόρι με το έργο της ανέφερε τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρει το φυσικό περιβάλλον στην διαδικασία της ανάπτυξης και της μάθησης των παιδιών. Ήδη πολλά χρόνια πριν στο βιβλίο της «The Discovery Of The Child», αναφέρεται στις λιγοστές ευκαιρίες που δίνονται στα παιδιά να έρθουν σε επαφή με την φύση, εφόσον το σπίτι και το σχολικό περιβάλλον δεν τους παρέχει αυτή την ευκαιρία. Για το λόγο αυτό προτρέπει γονείς και παιδαγωγούς να φέρουν τα παιδιά σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και να τα αφήσουν να μαθαίνουν από τη δική τους εμπειρία και με το δικό τους ρυθμό.
«Ελευθερώστε τα παιδιά, αφήστε τα να παίζουν καλά, αφήστε τα να ξεμείνουν όταν βρέχει, να βγάλουν τα παπούτσια τους όταν βρουν λίμνες νερού και όταν το γρασίδι των λιβαδιών είναι υγρό με τη δροσιά αφήστε τους να τρέξουν με γυμνά πόδια και καταπατηθείτε πάνω του. Αφήστε τους να ηρεμήσουν όταν το δέντρο τους προσκαλεί να κοιμούνται στη σκιά του. Αφήστε τους να φωνάζουν και να γελάσουν όταν ο ήλιος τους ξυπνά το πρωί, καθώς ξυπνάει κάθε άλλο ζωντανό πλάσμα που διαιρεί την ημέρα του ανάμεσα στο ξύπνημα και τον ύπνο.»
Τα παιδιά ζούνε ελεύθερα χωρίς σκέψεις και φοβίες, τι άλλαξε σε εμάς τους μεγάλους;
Τα μικρά παιδιά έχουν σκέψεις, φόβους και ανησυχίες αλλά όχι σκοτούρες! Αυτό που έχουν και σίγουρα λείπει από την ενήλικη ζωή είναι η ξενοιασιά, η αδιάκοπη όρεξη για παιχνίδια και εμπλοκή σε νέες περιπέτειες… η χαρά για τη χαρά! «Σταματάς να παίζεις επειδή μεγαλώνεις ή μεγαλώνεις επειδή σταματάς να παίζεις;» Η απάντηση δική σας!!!
Πώς είναι να κρατάς στα χέρια σου την κοινωνία του αύριο;
Μια ιδιαίτερη στιγμή που κρατάμε από τα φοιτητικά μας χρόνια, είναι από το μάθημα Αγωγής Υγείας του καθηγητή μας κ. Κούτρα και το εργαστήριο «Βήματα για τη ζωή». Στο πλαίσιο κάποιας ενότητας, κληθήκαμε να ανασύρουμε & να περιγράψουμε μια εμπειρία από τα σχολικά μας χρόνια, θετική ή αρνητική! Έπειτα από πολλές εξιστορήσεις -κάποιες απ’ αυτές ιδιαίτερα τραυματικές- αυτό που αναδύθηκε από τη συζήτηση ήταν το πόσο προσεκτικοί οφείλουμε να είμαστε στον τρόπο με τον οποίο μεταχειριζόμαστε τα παιδιά και απευθυνόμαστε σε αυτά. Ακόμα και μια μικρή φράση που πολύ πιθανό εμείς να μην θυμόμαστε καν, μπορεί να συνοδεύει ένα παιδί στην υπόλοιπη ζωή του! Έτσι, η έντονη αλληλεπίδραση με αυτή την ηλικία έχει ευθύνη, μια γλυκιά ευθύνη, που αν την διαχειριστείς “σωστά”, μπορεί η κοινωνία του αύριο να έχει περισσότερο φως απ’ τη δική μας! Ίσως να έχει ενήλικες που θα βρίσκονται πιο κοντά στη φύση, θα αγαπούν και θα σέβονται το περιβάλλον τους, θα είναι αλληλέγγυοι, θα καταναλώνουν λιγότερο και θα αλληλεπιδρούν περισσότερο!
Ωραία δεν θα ήταν;;;
Πώς βιώνετε αυτό το διάστημα της πανδημίας και της αναγκαστικής διακοπής;
Όλοι μας βιώνουμε μία ιδιαίτερα επίπονη κι αβέβαιη πραγματικότητα. Ευχόμαστε να ανακαλύψουμε όλοι μας τρόπους να ανταπεξέλθουμε στις δύσκολες συνθήκες και να μπορέσουμε σύντομα να επιστρέψουμε στη ζωή. Σε προσωπικό επίπεδο, προσπαθούμε να παραμείνουμε ενεργές & δημιουργικές, σχεδιάζοντας μελλοντικά πρότζεκτ και κάνοντας διάφορους δημιουργικούς πειραματισμούς. Επίσης, η επαφή μας με τη φύση μας προσφέρει διεξόδους, ενέργεια κι ευκαιρίες χαλάρωσης. Πάνω απ’ όλα ωστόσο η σκέψη μας αυτόν τον καιρό, μετά τις αλλεπάλληλες διακοπές της σχολικής ζωής, είναι πολύ έντονα στους μικρούς μας φίλους! Στα παιδιά που βιώνουν μια πραγματικότητα κόντρα στη φύση τους.. Στα παιδιά που στερούνται τη δράση, την κοινωνικοποίηση, την κίνηση, το παιχνίδι… Στα παιδιά που δεν μπορούν απλά να είναι… παιδιά!
Τι θα μπορούσατε να προτείνετε για την αντιμετώπιση;
Είναι σε όλους μας σαφές ότι χρειάζεται να αλλάξουμε συνήθειες και να υποστούμε περιορισμούς για να προστατευτούμε από τον επικίνδυνο κι απρόβλεπτο ιό. Αλλά έχουμε σκεφτεί τι θα αφήσει πίσω αυτός ο σκληρός εγκλεισμός και η διακοπή κάθε δραστηριότητας; Ας αναλογιστούμε λίγο τις ψυχοκοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.. Χωρίς να θέλουμε να παίξουμε το ρόλο του αυστηρού κριτή που κουνάει το δάχτυλο, πιστεύουμε πως η Πολιτεία μας όφειλε και οφείλει να βρει διεξόδους για τους κλάδους που πλήττονται ανεπανόρθωτα και ιδιαίτερα για την εκπαίδευση των παιδιών. Η τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να είναι λειτουργική για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Οργανωμένες συγκεντρώσεις ολιγάριθμων ομάδων σε υπαίθριους χώρους για παιχνίδι κι αλληλεπίδραση, διαμόρφωση προαύλιων χώρων των σχολείων ώστε να υλοποιείται το μάθημα και σε εξωτερικούς χώρους, αξιοποίηση αστικών χώρων πρασίνου από τα σχολεία και τις εκπαιδευτικές ομάδες, είναι κάποιες παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν, ταυτόχρονα με τη μείωση μαθητών στις τάξεις και τα κατάλληλα υγειονομικά μέτρα. Το ότι ζούμε σε έναν κόσμο φτιαγμένο για μεγάλους είναι γεγονός. Σε ένα κόσμο όπου οι ενήλικες κυκλοφορούν για “click away” και τα παιδιά προσπαθούν να ανακαλύψουν τον κόσμο με ένα κλικ.. Ευχόμαστε κι ελπίζουμε να έρθει σύντομα η εποχή που τα παιδιά θα μπορούν να κάνουν αυτό που τόσο καλά ξέρουν… να παίζουν έξω και να γελούν δυνατά!
_
Οι φωτογραφίες είναι από τη σελίδα της Αλκυόνης. Μπορείς να ακολουθήσεις την Αλκυόνη από εδώ:
www.alkioni.com
Facebook
Instagram
